Blog O-17: De keeperscoach

Gerrit Panhuis in actie als keeperstrainer van Onder 17. - Foto: KNVB Media

Het Nederlands elftal voor spelers onder 17 jaar speelt van 24 tot en met 29 maart de Eliteronde voor EK-kwalificatie in Duitsland. Huiswerkbegeleider Cris Peetsold schrijft regelmatig een blog over deze succesvolle groep talenten dat wil schitteren later dit seizoen tijdens het EK in Azerbeidzjan.

Dag 5. De wonden likken, herschikken, en het vizier weer op de volgende wedstrijd, zaterdag tegen Slowakije. De dag begint weer vrolijk met een jarige, In dit geval Jordy. Ook nu weer de ga-maar-op-de-de-stoel-staan-ceremonie, gevolgd door helder jongens- en stafgezang en afgesloten met een handdruk van de trainer, en een cadeau.

In de ochtend is de hersteltraining in de regen en na de middagrust volgt de studie. Vier spelers gaan in de avond tussen 19.00 en 21.00 een tentamen maken, het examen staat voor de deur. Verder valt er weinig te melden en daarom is er nu mooi ruimte om het derde lid van de technische staf voor te stellen. Het woord is aan de keeperscoach, Gerrit Panhuis.

Van keepertje tot keeperscoach. Hoe verliep die ontwikkeling?

"Ik ben als 4-jarig jongetje bij Ares begonnen en al snel keeper geworden, nog steeds ben ik met mijn keepershart aan de gang. Ik heb bij veel clubs gespeeld in en rond Utrecht: FC Lelystad, SVL67 en Unicum. In de Hoofdklasse heb ik ook nog onder de lat gestaan. Ik heb helaas nooit als prof gespeeld. Op mijn 21e kreeg ik een zware knieblessure, een compleet afgescheurde kruisband. Einde carrière."

"Op mijn 16e of 17e vroeg iemand: is het trainersvak niets voor jou? Die kans kreeg ik ook bij DSO Trajectum. Ik mocht daar de nodige trainer/coach-opleidingen volgen. Zo is het balletje gaan rollen. In 1996 bij de coach II-opleidingen kwam Willy Kooren tijdens een cursusdag iets vertellen over de keepers. Dit ging uit van de organisatie van Frans Hoek en deze kijk op keeperstrainingen sprak mij aan. Willy vond mij lekker fel en eerlijk, zoals ik reageerde op vervelende medecursisten. Ik schoot de bal tussen hen en vertelde in sappig, maar zeer helder 'Utregs' wat ik van hun gedrag vond. Het resultaat was dat ik gevraagd werd mee te draaien met een Frans Hoek-keepersdag. Daar waren 400 keepertjes van een jaar of 10 en ik kreeg een groep. Fantastisch vond ik dat."

Waarom keeper?

"Er was een team met kinderen van voetballende vaders. Ik was daar eentje van en niet één van de kleinsten en stilsten. Keepen leek me leuk. Ik was groot en ik voetbalde mee. Later vond ik het ook wel stoer: witte sokken, zwart broekie, mooi shirtje en mooie handschoentjes aan. Naast de uitstraling sprak het eenling zijn me aan, maar dat je toch iets bijzonders kunt zijn in en voor het team."

Wat ervaar je als jouw hoogtepunt in je loopbaan als keeper?

"Holland A1 had zich geplaatst voor een internationaal toernooi in Denemarken. Een sterk bezet toernooi waarin we de finale speelden tegen een Noors team. Het bleef 0-0, penalty’s dus. Ik ging naar de goede hoek, maar ik heb niets van het feest daarna meegemaakt. De bal gestopt, maar helaas... met m’n eigen ballen! Ik was 18 en compleet out. Een hoogtepunt waar ik wel volop van genoten heb, is het kampioenschap van DSO, waarbij we promoveerden van de derde naar de tweede klasse."

Waarom spreken we tegenwoordig van keeperscoach in plaats van keeperstrainer?

"Vroeger was een keeper iemand die alleen met een trainer aan de gang ging en geen rol speelde in het elftal. Frans Hoek, op dit moment keeperscoach bij Manchester United, is één van de grondleggers van de visie: De keeper is één van de elf. De laatste jaren maakt de keeper deel uit van het team en moet daarin gecoacht worden en hij coacht de achterhoede. Natuurlijk trainen ze ook apart, maar ze moeten zo snel mogelijk met het team trainen: ze moeten in een bepaalde spelsituatie handelen en ze moeten leren momenten te herkennen en hoe daarop te anticiperen."

Hoe ziet jouw werkzame leven eruit?

"Ik ben sportinstructeur en begeleider BPV (beroepspraktijkvorming) op het MBO Sportcollege in Utrecht. Daar geef ik 32 uur les. Ik onderhoud de contacten met het werkveld. Mijn werk bij de nationale teams kan alleen, omdat mijn school mij alle ruimte geeft, wat ik bijzonder waardeer natuurlijk. Ik ben hoofddocent bij de KNVB en geef trainerscursussen. Eigenlijk ben ik voetbaltrainer met specialisatie keepers. Als kers op de taart ben ik keepercoach bij Onder 17 en Onder 18. Hiervoor ook drie jaar bij Onder 16. Ook ben ik keeperscoach geweest bij sv Houten, FC de Bilt, FC Utrecht en Ajax."

Wat is in jouw vak nu zo uitdagend en boeiend?

"Wanneer kiezen voetballers om te gaan keepen?  Dat begint al in de E-tjes en F-jes, daar moet iedereen eigenlijk kennismaken met het vak keepen. Daar moet je ze enthousiasmeren met leuke spelvormen. En dan is er altijd een paar jongens en meisjes dat de overstap maakt. Een keeper moet veel voetbalvaardigheden bezitten: hij moet kunnen kaatsen, inspelen, een crossing over 70 meter geven. Dan heb ik het nog niet over wat hij met zijn handen kan en moet doen. Keepers zijn een apart slag. Het moet in je hart zitten. Soms ben je de held, soms de schlemiel. Je moet van die aandacht houden. Je moet dat als coach kunnen herkennen en zelf ervaren hebben."

"Een keeper heeft een bijzondere mentaliteit, waarbij jij als coach zijn zelfvertrouwen moet zien te vergroten. Benoem wat hij goed doet, laten ervaren wat hij goed kan, laat beelden zien, zodat hij zelf inziet, wat beter/anders had gekund. Houd altijd het totaalplaatje goed voor ogen. Koppel het terug naar de clubkeepercoach."

"Bij Oranje moeten de keepers in een boekje bijhouden wat er gedaan is. Na afloop stuur ik ze een evaluatie en ik bezoek hun clubwedstrijden om te zien hoe ze daar functioneren. Kijken hoe ze zich verder kunnen doorontwikkelen. Ik zie ze groeien, wat wil een mens nog meer?"

Hoe ziet jouw toekomst eruit?

"Ik heb nog een doel voor ogen: clubs helpen bij het opzetten en inrichten van een goede keepersopleiding bij hun vereniging. Ik heb dat al bij een aantal clubs gedaan en mijn visie werkt bij amateurverenigingen, maar ook bijvoorbeeld bij FC Utrecht en Ajax. En als ik dit nog tien jaar mag doen, dan is dat fantastisch."