Blog Art Langeler: Onderwijs en (top)sport?

Jong Oranje-coach Art Langeler volgt de onderwijsdiscussie met bovengemiddelde belangstelling. - Foto: KNVB Media

Met grote interesse volg ik de bewegingen op het onderwijsgebied. Niet in de laatste plaats omdat ik zelf uit het onderwijs kom (na het afstuderen aan de ALO heb ik zo’n tien jaar gymonderwijs gegeven op alle mogelijke niveaus), maar vooral omdat het een grote invloed heeft op hoe wij onze sport en topsport inrichten.

Uiteraard is er de lopende discussie over de salarissen van leraren en de werkdruk. Ik ondersteun de gevoerde acties volledig en zet me waar mogelijk in om een beter werkklimaat voor de scholen en docenten te ondersteunen, maar daar wil ik het in dit stukje niet over hebben.

De nieuwste discussie gaat over het niveau van ons onderwijs. De serieuze pers plaatste artikelen over de onderwijsinspectie die constateerde dat het huidige onderwijs steeds verder achteruit gaat. Natuurlijk met als reden zoals hierboven genoemd, maar dit is niet het enige. De vastgeroeste programma’s, te volle klassen en soms matige kwaliteit van de stof en docenten… Ik kon me goed vinden in de kritiek.

Bewegingsonderwijs onderbelicht

Waar ik moeite mee heb is dat het bewegingsonderwijs volledig onderbelicht blijft in de onderwijsdiscussie

Nog steeds is dit niet waar dit stukje primair over moet gaan. Waar ik moeite mee heb is dat het bewegingsonderwijs volledig onderbelicht blijft in deze discussie. We hebben het over rekenen, taal, exacte vakken, teveel kinderen in de klas, werkdruk en salaris, maar we gaan voorbij aan de gevolgen voor het bewegingsonderwijs en daarmee gepaard gaande bewegingsarmoede die ontstaat bij onze kinderen.

En dat raakt de sport en topsport direct. In Australië krijgen schoolgaande kinderen verplicht tot hun zestiende jaar zes tot acht uur sport in de week. Zes tot acht uur! In Nederland moet je als kind geluk hebben; een vakleerkracht is er vaak niet of maar enkele periodes per jaar, dus krijg je in de regel gym van de juffrouw. Mazzel als die toevallig iets weet van sport en dit leuk vindt want anders vervallen deze uren heel snel of kom je niet verder dan wat rennen door de zaal.

Sportvriendelijke school

Zes tot acht uur halen de kinderen in Nederland nergens, als je een sportvriendelijke school kiest (die als paddenstoelen uit de grond schieten op het moment) dan kom je met veel  geluk aan een uur of vier. Maar gemiddeld op de basisscholen in Nederland zal het maximaal twee uur per week zijn, en dan reken ik positief.

Een kind ‘Down Under’ beweegt op school dus 2400 uur meer dan een Nederlands kind. Dat is nogal een verschil

Reken even mee: veertig schoolweken per jaar, maal acht uur gym, maal tien jaar (van 6 tot 16 jaar) is 3200 uur bewegen als je in Australië opgroeit. Maak dezelfde rekensom voor Nederland en je komt maar tot achthonderd uur. Een kind ‘Down Under’ beweegt op school dus 2400 uur meer. Dat is nogal een verschil, helemaal als je de door ons in de topsport zo gepredikte 10.000 uur regel daar tegen afzet (er is een onderzoek dat aantoont dat je 10.000 uur moet trainen om iets te beheersen).

Lijnrecht

Oef… Dit gegeven staat lijnrecht tegenover alle onderzoeken die aantonen dat kinderen te weinig bewegen, niet meer buitenspelen, beter leren als ze in beweging zijn, vrolijker en gelukkig zijn als ze gezond leven met veel beweging, enzovoort, enzovoort. Er zijn hele mooie voorbeelden te vinden die aantonen dat rekenen op het schoolplein veel meer oplevert dan in een klaslokaal, bovendien denk ik dat verreweg de meeste kinderen dit leuker vinden. 

Voor alle exacte vakken zou je een leerprogramma kunnen maken waardoor leren en bewegen hand in hand gaan. Dan heb je al die dure gymzalen niet meer nodig, alleen goede docenten. Nou, als ik de geluiden moet geloven ligt het daar niet aan. Zorg voor meer salaris en verlaag de administratieve werkdruk en zij zouden hiermee aan de slag kunnen gaan… maak ik wil een methodiek met wat gymcollegae!

Koprol

Een koprol, ratslag of judorol is lastig voor een aantal jeugdinternationals waar ik mee werk

In mijn huidige werk zie ik de top van Nederland op voetbalgebied elke week spelen en trainen. Dit zijn kinderen/jong volwassenen tussen de 13 en 21 jaar die motorisch aan de top staan. Maar wel alleen op voetbalgebied. Een koprol, ratslag of judorol is lastig voor een aantal van hen. Erg? Nee, niet direct alhoewel valbreken en snel weer opstaan wel acties zijn die raakvlakken hebben met deze vaardigheden. 

Wat wel erg is, is dat als deze jongens het niet gehad hebben en/of niet goed beheersen het zeer waarschijnlijk is dat de hele grote groep kinderen in deze leeftijdscategorie die geen topsporter zijn de motorische basisvaardigheden nog veel minder goed zullen beheersen, met alle negatieve gevolgen van dien. Zorgelijk! Want dit houdt impliciet in dat er steeds minder potentiële topsporters doorkomen en dat hun gemiddelde niveau gaat zakken. Iets wat we absoluut niet willen!

Ik heb niet de illusie dat ik het kan veranderen, maar wel de positie hier aandacht voor te vragen. Bewegingsarmoede raakt zowel de gezondheid, als het welzijn van de mens als wel de nationale sport cq. topsport. Het zou goed zijn als dit een plek krijgt in de discussie over onderwijs…